Blootstelling

Werknemers die tijdens hun reguliere werkzaamheden in aanraking komen met ioniserende straling kunnen, als dat nodig is, geclassificeerd worden als radiologische of blootgestelde werker.

Op grond van het Besluit Stralingsbescherming zijn er twee soorten werkers te definiëren. De classificatie gebeurt aan de hand van de te verwachten hoeveelheid straling die een werknemer op basis van zijn reguliere werkzaamheden op zal lopen. Het belang van een juiste classificatie ligt in de controle van deze werknemers.

Voor een A-werker geldt een verwachte stralingsdosis van 6-20 mSv. A-werkers moeten zich jaarlijks laten keuren door een stralingsarts. Het kan gaan om een schriftelijke keuring, bloedmetingen of indien nodig fysieke testen.

Indien een werknemer zal worden blootgesteld aan een verwachte stralingsdosis van 1-6 mSv, zal deze geclassificeerd worden als B-werker.

Zowel A- of B-werkers moeten tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden een stralingsbadge dragen. Met een dergelijke badge kan de opgelopen straling gemeten worden. Een badge wordt periodiek uitgelezen, meestal 4-wekelijks. Indien er een hoge dosis is geconstateerd, kunnen de werkzaamheden van de desbetreffende werknemer tijdelijk aangepast worden, om te voorkomen dat iemand de geldende dosislimieten overschrijdt.

In een aantal ziekenhuizen in Nederland is de C-werker geïntroduceerd. Dit is een niet-wettelijk classificatie waar werknemers voor in aanmerking komen indien zij een te verwachten stralingsdosis van < 1mSv/jaar op kunnen lopen, maar wel met ioniserende straling werken. Een C-werker draagt geen badge.

1. Stralingsbadge
   De controle van A- en B-werkers vindt plaats met stralingsbadges, geleverd door een dosimetriedienst. Nederland kent een aantal organisaties die dosimetriedienst zijn. Een stralingsbadge wordt periodiek uitgelezen, waarbij de opgelopen straling van de afgelopen periode gemeten wordt (zie ook Normen). 
2. EPD
   Daarnaast is het mogelijk dat een werknemer wordt voorzien van een elektronische persoonsdosismeter (EPD). Met een EPD kan ook ioniserende straling worden gemeten, deze bevatten een scherm waarop de actuele dosis kan worden afgelezen. Een EPD kan worden gebruikt indien er nog geen stralingsbadge beschikbaar is of bij speciale werkzaamheden met een eventuele hoge dosis. Ook voor werknemers die zwanger zijn kan een EPD uitkomst bieden. De dosis voor het ongeboren kind is dan direct inzichtelijk en kan voor veel geruststelling zorgen bij de aankomende moeder.
3. Ruimtedosismeting
   Een derde mogelijkheid voor het meten van stralingsbelasting is het gebruik maken van ruimtedosismeting. Hiertoe worden 1 of meerdere dosismeters in een ruimte aangebracht die constant de stralingsdosis meten. Aan de hand van werktijden en bezetting van de ruimte kan dan indirect de stralingsbelasting voor de medewerker worden bepaald. Een dergelijke indirecte manier van stralingsbelasting bepaling kan voor de controle van C-werkers worden ingezet.

A- en B-werkers worden geclassificeerd aan de hand van de te verwachte stralingsdosis voor de werknemer. Deze verwachte stralingsdosis moeten worden bepaald aan de hand van een risicoanalyse, waarin de uit te voeren werkzaamheden en eventuele incidenten in meegenomen moeten worden. Belangrijk daarbij is dat de risicoanalyse niet op basis van badgemetingen uit het verleden wordt gebaseerd, maar op te verwachten werkzaamheden en blootstellingen.

https://www.autoriteitnvs.nl/onderwerpen/besluit-stralingsbescherming